Pluski
Wieś otrzymała lokację od Kapituły Warmińskiej 19 sierpnia 1407 roku. Nadali oni wsi, wtedy zwanej Pluczk, 30 włók na prawie chełmińskim. Położone z dala od centrum życia publicznego Pluski stanowiły w przeszłości osobliwą oazę, w której z pietyzmem odnoszono się do tradycji. Tu przechowywano stare pieśni, legendy i dawne zwyczaje. W wigilię Bożego Narodzenia pojawiał się szemel z orszakiem. W Poniedziałek Wielkanocny dzieci chodziły po smaganiu, wedle tradycji odbywały się chrzciny zwane bankietem, wesela poprzedzone oracjami placmistrza i pogrzeby, w których brała udział cała wieś. Z biegiem lat Pluski nabierały charakteru wsi letniskowej. Sprzyjało temu położenie nad jeziorem, na skraju Lasów Łańskich i Ramuckich. Nad brzegiem Plusznego wyrastały domki letniskowe i murowane zabudowania. Powstawały pensjonaty, zwiększano ilość miejsc noclegowych, lokalizowano sklepy, pojawiły się smażalnie ryb. Pluski trafiały do katalogów promujących letni wypoczynek na Warmii i Mazurach. Foldery przeznaczone dla turystów z Niemiec informowały, że w Pluskach zamieszkuje jeszcze rodzima ludność. I choć zmniejszyła się liczba stałych mieszkańców, nie miało to wpływu na rozwój wsi. Lato każdego roku przynosi do Plusk znaczne ożywienie. Wieś Pluski położona jest w otoczeniu sosnowo-świerkowych lasów. Głównym walorem przyrodniczym jest Jezioro Pluszne, położone wśród Lasów Łańskich. Jego łączna powierzchnia (wraz z jeziorem Pluszne Małe) wynosi 903,3 ha. Posiada silnie rozwiniętą linię brzegową – 30 000 m, tworzy liczne zatoki i półwyspy. Oś jeziora przebiega w kierunku z północy na południe i liczy 8750 m długości i 1900 m szerokości. Jezioro charakteryzuje się dużą zmiennością głębokości, o średniej 15 m, a maksymalnej 52 m. Płycizny jednometrowe stanowią 7,9 % ogólnej powierzchni i posiadają przeważnie piaszczyste dno. Niezwykle malownicze strome stoki porasta las mieszany. Z Plusznego, w południowo-wschodniej części, wypływa strumień prowadzący wody do Jeziora Poplusz i dalej do rzeki Marózka, która następnie łączy się z Łyną i Jeziorem Łańskim. Najpopularniejsze gatunki ryb Jeziora Pluszne to sielawa, sieja, leszcz, płoć, okoń, szczupak, węgorz i miętus. Jezioro posiada I klasę czystości i jest objęte strefą ciszy, ma bardzo dobre warunki do uprawiania windsurfingu. Istotnymi zasobami przyrodniczymi miejscowości są Pluski 26 także: okazały dąb (7) – pomnik przyrody o obwodzie 565 cm i wysokości 27 m oraz wyspa na Plusznym (13). W okolicznych lasach występują liczne gatunki roślin i zwierząt chronionych. Dodatkowo uzdrawiające właściwości borów sosnowych przyciągają tych, którzy chcą tu leczyć astmę, nadciśnienie, choroby serca, lub po prostu wzmacniać odporność. W Pluskach występuje największe w Polsce skupisko tajęży (gatunek storczyka), którego spotkać można tylko w bardzo czystym środowisku. Jest to skupisko znacznie większe niż w Puszczy Romińskiej czy Augustowskiej. Można tutaj spotkać również żmiję zygzakowatą. Z zabytków zachowały się dwie chałupy drewniane kryte strzechą, kapliczka, a także budynek szkoły polskiej, w której kiedyś był kościół. Obiekty archeologiczne: stanowisko znajdujące się na wyspie na Jeziorze Pluszne wskazuje na osadę z wczesnej epoki żelaza oraz pozostałości po starożytnej osadzie wodnej. W pobliżu wsi znajduje się cmentarzysko kurhanowe.
Zaplecze turystyczne:
Hotel spa, kościół, sklepy, restauracje, leśniczówka, przystań wodna, kąpielisko, gospodarstwo rybackie, smażalnia ryb, bary, wypożyczalnia sprzętu pływającego, PKS, Ochotnicza Straż Pożarna z ratownictwem wodnym, Społeczno – Kulturalne Stowarzyszenie Miłośników Plusk, Puszczy Łańskiej, Południowej Warmii i Galindii Zachodniej, Uniwersytet Leśnej Kniei, Szkółka Żeglarska, Klub Żeglarski, Chór Wiejski (instruktor z GOK w Stawigudzie).
Do pobrania:
