72 lata jednolitej rejestracji stanu cywilnego

W tym roku obchodzimy 72. Rocznicę wprowadzenia jednolitej rejestracji stanu cywilnego. Z tej okazji wojewoda Artur Chojecki zaprosił kierowników Urzędów Stanu Cywilnego z całego regionu, aby podziękować im za dotychczasową pracę, ale także za wszelkie inicjatywy, które usprawniają codzienną obsługę obywateli.

Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w Gminie Stawiguda jest pani Lilia Niemierza, która na tej uroczystości otrzymała podziękowanie za wieloletnią pracę na tym stanowisku.

O powadze Urzędu Stanu Cywilnego świadczą ludzie w nim pracujący, niosący pomoc każdemu kto zwróci się ze swoją sprawą. Uroczystość, która odbyła się 12 kwietnia 2018 r. podkreśla,  jak ważny dla każdego nowoczesnego społeczeństwa jest sprawny system rejestracji stanu cywilnego oparty na rzetelnie przygotowanym systemie prawnym. Za pracownikami rejestracji stanu cywilnego przemawia długa historia związana z działalnością tej służby. Obecnie jesteśmy świadkami realizacji kolejnych istotnych zmian w tej dziedzinie. Zostały one dokonane dzięki Państwa zaangażowaniu i odpowiedzialności za sprawy obywateli. W etos funkcjonowania urzędnika stanu cywilnego wpisują się zamiłowanie do trudnej pracy, a także chęć stałego doskonalenia się i dokształcania, co powinno być wzorem do naśladowania dla wszystkich urzędników – powiedział wojewoda dziękując pracownikom USC.

O tym jakie zmiany dokonały się podczas tych 72. lat w urzędach stanu cywilnego opowiedziała Barbara Łapińska, naczelnik Wydziału w Departamencie Spraw Obywatelskich MSWiA. USC to teraz scyfryzowane jednostki, gdzie wszystko odbywa się za pomocą zaawansowanych systemów informatycznych, które wciąż są doskonalone, aby usprawnić Państwa pracę. Obecnie przeprowadzamy analizę ex post, aby zweryfikować zapisy wprowadzonej w 2015 roku ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego. Wszelkie Państwa uwagi w tym zakresie są bardzo ważne, bo to Wy na co dzień korzystacie z zapisów tej ustawy. Wasze opinie posłużą nam w pracach nad nowelizacją zapisów tego dokumentu, dlatego korzystając z okazji chcę raz jeszcze poprosić o aktywny udział w procedowaniu zmian – powiedziała naczelnik Barbara Łapińska, która podkreśliła również ogromne znaczenie pracy urzędników stanu cywilnego: Wprawdzie dane wprowadzane są do systemu, ale sam system nie wystarczy. O pomyślnym przeprowadzeniu jakiejkolwiek rejestracji w USC decyduje tak naprawdę człowiek, a zatem wszyscy Państwo. To Wy musicie indywidualnie podejść do każdego przypadku, poruszać się w gąszczu przepisów i prawidłowo stosować ich zapisy w praktyce. Za tę rzetelną pracę serdecznie Państwu dziękuję.

Spotkanie w Urzędzie Wojewódzkim było też okazją do wręczenia odznaczeń i wyróżnień oraz listów gratulacyjnych.

***

Początkowo nie istniały osobne urzędy państwowe, rejestrujące stan cywilny. Kościół katolicki pod koniec XVI wieku wprowadził na swoje potrzeby instytucję ksiąg metrykalnych, z czasem księgi takie zaczęły prowadzić inne wyznania. Tendencja do prowadzenia osobnej rejestracji świeckiej pojawiła się od XVIII wieku. Początki  rejestracji cywilnej w Polsce sięgają roku 1764, gdy konstytucja przyznała księgom prowadzonym przez proboszczów wyznania rzymskokatolickiego i greckokatolickiego moc dowodową dokumentów publicznych. Po rozbiorach rejestracja stanu cywilnego kształtowała się w zależności od ustawodawstwa obowiązującego na obszarach poszczególnych zaborów. W czasie okupacji, na terenach zajmowanych przez Niemców, wprowadzono także świeckie urzędy stanu cywilnego. Urzędnikami stanu cywilnego byli burmistrzowie lub wójtowie. Przedmiotem rejestracji były trzy rodzaje zdarzeń: urodzenia, śluby i zgony. Każdy urząd prowadził równolegle dwa rejestry: rejestr główny (unikat, pozostawiany w siedzibie urzędu) i rejestr poboczny (duplikat, corocznie przekazywany do sądu obwodowego). W księgach metrykalnych znajdują się czasami dokumenty dostarczane w celach dowodowych (np. odpisy akt metrykalnych ze zdarzeń wcześniejszych, w tym także odpisy zagranicznych aktów stanu cywilnego, które zostały poddane transkrypcji do miejscowych ksiąg, celem wprowadzenia ich do obiegu prawnego) tzw. alegata. W dwudziestoleciu międzywojennym zachowano systemy z poszczególnych dawnych państw zaborczych. Ten stan nie uległ poważniejszym zmianom aż do 1 stycznia 1946 r., kiedy to weszło w życie nowe jednolite, powszechne i świeckie prawo o aktach stanu cywilnego.

Polega ono na ewidencjonowaniu - w postaci aktów stanu cywilnego - urodzeń, małżeństw i zgonów niezależnie od obywatelstwa osoby. 
Przez 72 lata funkcjonowania urzędów stanu cywilnego w Polsce zmiany w ich sposobie działania były powolne. Akcesja Polski do UE spowodowała gwałtowny wzrost aktywności USC w zakresie zastosowania prawa międzynarodowego. Zjawisko migracji wywołało także konieczność dostosowania zasad funkcjonowania urzędów do standardów obowiązujących w Europie Zachodniej. Miniony system rejestracji nie przystawał do oczekiwań. Wymagał gruntownej przebudowy. I tak 1 marca 2015 roku zaczęły obowiązywać całkowicie odmienne normy regulujące działanie USC. Wiele rozwiązań ma charakter innowacyjny, który nigdy wcześniej nie był stosowany w administracji publicznej. Jego atutem jest  możliwość załatwienia większości spraw w każdym USC na terenie Polski.

Źródło: http://www.olsztyn.uw.gov.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=8509:72-lata-jednolitej-rejestracji-stanu-cywilnego&catid=193&Itemid=314&lang=pl